Vệ sinh an toàn thực phẩm hộ kinh doanh

Hộ kinh doanh – từ quán phở gia đình, tiệm bánh mì góc phố, đến cửa hàng bán đồ ăn vặt – là hình ảnh quen thuộc trong đời sống Việt Nam, mang đến sự tiện lợi và gần gũi cho mọi người. Dù quy mô nhỏ, những cơ sở này vẫn phải đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm để bảo vệ sức khỏe khách hàng và tránh rủi ro pháp lý. Giấy phép VSATTP không chỉ là yêu cầu bắt buộc mà còn là dấu ấn khẳng định chất lượng, giúp hộ kinh doanh tạo niềm tin với người tiêu dùng. Với đặc điểm kinh doanh thường dựa vào không gian tại nhà, vốn ít và nhân lực hạn chế, việc xin giấy An toàn thực phẩm có thể là thử thách nếu không nắm rõ quy trình. Bài viết này sẽ hướng dẫn từng bước để hộ kinh doanh sở hữu giấy chứng nhận VSATTP một cách dễ dàng, đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tuân thủ pháp luật và kiểm soát chất lượng trong mọi hoạt động.

Điều kiện để hộ kinh doanh có giấy phép VSATTP theo quy định pháp luật Việt Nam

Để được cấp giấy VSATTP, hộ kinh doanh thực phẩm cần đáp ứng các tiêu chuẩn cụ thể theo Luật An toàn thực phẩm 2010 và Nghị định 15/2018/NĐ-CP, phù hợp với mô hình kinh doanh cá thể nhỏ lẻ. Dưới đây là những điều kiện cần thiết:

Điều kiện về cơ sở vật chất và trang thiết bị

• Khu vực chế biến của hộ kinh doanh, dù là góc bếp trong nhà hay quầy hàng ngoài chợ, cần sạch sẽ, ngăn nắp và tránh lẫn lộn giữa thực phẩm sống và chín. Không gian nấu nướng phải có biện pháp che chắn như màn, lưới để chống côn trùng, chuột bọ, đồng thời giữ thoáng khí để hạn chế ẩm mốc. Sàn nhà, tường nên là vật liệu dễ vệ sinh, không thấm nước, phù hợp với điều kiện đơn giản của hộ kinh doanh.
• Trang thiết bị như bếp nấu, nồi, chảo, khay đựng phải làm từ vật liệu an toàn thực phẩm, được lau rửa kỹ sau mỗi lần sử dụng. Nếu cần bảo quản nguyên liệu, tủ mát (0-5°C) hoặc hộp đá giữ nhiệt cần đảm bảo hoạt động tốt để thực phẩm không hư hỏng. Nguồn nước dùng để rửa rau, nấu ăn phải đạt chuẩn nước sạch theo QCVN 01-1:2018/BYT, có thể là nước máy hoặc nước giếng đã qua kiểm tra chất lượng.

Điều kiện về con người

• Chủ hộ và người hỗ trợ chế biến, bán hàng cần có giấy khám sức khỏe định kỳ (ít nhất 1 lần/năm) từ cơ sở y tế cấp xã/phường trở lên, xác nhận không mắc bệnh truyền nhiễm như lao hay viêm gan B (theo Thông tư 14/2013/TT-BYT). Họ cũng phải tham gia khóa tập huấn kiến thức VSATTP do địa phương tổ chức và nhận giấy xác nhận. Khi làm việc, cần mặc tạp dề sạch, đội mũ hoặc đeo găng tay để đảm bảo vệ sinh tối thiểu.

Điều kiện về quản lý nguyên liệu và chất lượng

• Nguyên liệu như thịt, cá, rau củ cần mua từ nguồn đáng tin cậy như chợ địa phương, cửa hàng quen, kèm biên lai hoặc ghi chép đơn giản để chứng minh nguồn gốc khi cần. Thực phẩm tươi sống phải được bảo quản đúng cách – lạnh ở 0-5°C hoặc đông dưới -18°C nếu có thiết bị phù hợp. Đối với đồ ăn chế biến sẵn như bánh bao, cơm nắm, cần giữ nóng (trên 60°C) hoặc làm lạnh nhanh (dưới 5°C) trước khi bán để tránh vi khuẩn sinh sôi.
• Dù quy mô nhỏ, hộ kinh doanh vẫn nên có quy trình kiểm soát chất lượng cơ bản: chọn nguyên liệu tươi, chế biến sạch, bán ngay trong ngày. Hồ sơ mua hàng (hóa đơn, phiếu chợ) nên giữ lại ít nhất 6 tháng để phục vụ kiểm tra, dù không bắt buộc kiểm nghiệm định kỳ như các doanh nghiệp lớn.

Hồ sơ cần chuẩn bị đối với hộ kinh doanh trong việc xin giấy chứng nhận Vệ sinh an toàn thực phẩm

Để xin giấy phép Vệ sinh an toàn thực phẩm, hộ kinh doanh cần chuẩn bị hồ sơ theo quy định tại Nghị định 15/2018/NĐ-CP. Dưới đây là các giấy tờ cần thiết:

Hồ sơ cơ bản

• Đơn đề nghị cấp giấy chứng nhận VSATTP: Ghi rõ thông tin hộ kinh doanh, loại hình kinh doanh (quán ăn, bán đồ ăn chế biến sẵn…).

• Bản sao giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh: Do UBND cấp quận/huyện cấp, ghi ngành nghề liên quan đến thực phẩm hoặc dịch vụ ăn uống.

• Giấy khám sức khỏe: Dành cho chủ hộ và người trực tiếp tham gia chế biến, bán hàng.

• Giấy xác nhận tập huấn kiến thức VSATTP: Được cấp sau khóa học do cơ quan có thẩm quyền tổ chức.

Tài liệu kỹ thuật

• Bản vẽ sơ đồ mặt bằng cơ sở: Mô tả khu vực chế biến và bán hàng, có thể vẽ tay đơn giản nếu không gian nhỏ như bếp nhà.

• Bản thuyết minh cơ sở vật chất: Nêu rõ thiết bị sử dụng (bếp, nồi, tủ bảo quản), cách vệ sinh và nguồn nước sạch.

Hồ sơ thường được nộp tại UBND cấp xã/phường hoặc cơ quan được ủy quyền như Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm địa phương. Thời gian xử lý khoảng 7-10 ngày làm việc, kèm theo kiểm tra thực tế tại cơ sở.

Những lưu ý khi đăng ký giấy phép an toàn vệ sinh thực phẩm cho hộ kinh doanh

Việc xin giấy VSATTP cho hộ kinh doanh cần sự cẩn thận để đáp ứng quy định pháp luật mà vẫn phù hợp với điều kiện thực tế của mô hình nhỏ. Dưới đây là những điểm cần lưu ý:

Chuẩn bị kỹ trước kiểm tra thực tế

• Trước khi đoàn thẩm định đến, hãy dọn sạch khu vực chế biến, kiểm tra nguyên liệu còn tươi và thiết bị hoạt động tốt. Người làm việc nên mặc tạp dề, đội mũ để thể hiện ý thức vệ sinh. Những chi tiết nhỏ như sàn bẩn hoặc rác chưa dọn có thể khiến quá trình cấp giấy bị kéo dài.

Kiểm soát vệ sinh trong không gian nhỏ

• Hộ kinh doanh thường tận dụng không gian nhà ở, dễ lộn xộn nếu không phân chia rõ ràng. Hãy dùng hộp kín để bảo quản thực phẩm, tránh để đồ ăn tiếp xúc với bụi bẩn hay côn trùng. Điều này không chỉ giúp đạt yêu cầu giấy phép VSATTP mà còn tạo cảm giác an tâm cho khách hàng.

Duy trì tiêu chuẩn sau khi được cấp giấy

• Giấy An toàn thực phẩm có hiệu lực 3 năm, nhưng cơ quan chức năng có thể kiểm tra bất ngờ. Nếu phát hiện vi phạm như dùng nguyên liệu không rõ nguồn gốc hoặc khu vực chế biến mất vệ sinh, hộ kinh doanh có thể bị phạt từ 5-10 triệu đồng (theo Nghị định 115/2018/NĐ-CP) và bị thu hồi giấy. Vì vậy, hãy giữ vệ sinh như thói quen hàng ngày.

Gia hạn giấy phép đúng hạn

• Trước khi giấy VSATTP hết hạn (tốt nhất 3-6 tháng trước), hãy nộp hồ sơ gia hạn với giấy khám sức khỏe mới và báo cáo duy trì điều kiện vệ sinh. Chậm trễ có thể buộc bạn làm lại từ đầu, gây gián đoạn việc buôn bán.