Vệ sinh an toàn thực phẩm quán cà phê, quán trà sữa,…

Quán cà phê, quán trà sữa – những nơi không chỉ là điểm thư giãn mà còn là không gian để thưởng thức những ly đồ uống thơm ngon, từ cà phê đậm đà đến trà sữa ngọt ngào. Tuy nhiên, để mỗi ly đồ uống đến tay khách hàng đều an toàn và chất lượng, các quán này cần tuân thủ nghiêm ngặt quy định về vệ sinh an toàn thực phẩm (VSATTP). Giấy phép VSATTP không chỉ là yêu cầu pháp lý bắt buộc mà còn là lời cam kết của doanh nghiệp với sức khỏe người tiêu dùng. Với đặc thù của quán cà phê, quán trà sữa – nơi chế biến đồ uống trực tiếp từ nguyên liệu đa dạng – việc xin giấy chứng nhận VSATTP đòi hỏi sự hiểu biết rõ ràng về pháp luật và kỹ thuật vận hành. Bài viết này sẽ hướng dẫn doanh nghiệp từng bước để sở hữu giấy An toàn thực phẩm một cách thuận lợi, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tuân thủ pháp luật và kiểm soát chất lượng trong từng ly đồ uống.

Điều kiện để quán cà phê, quán trà sữa,… có giấy phép VSATTP theo quy định pháp luật Việt Nam

Để được cấp giấy phép Vệ sinh an toàn thực phẩm, quán cà phê, quán trà sữa cần đáp ứng các yêu cầu cụ thể theo Luật An toàn thực phẩm 2010 và Nghị định 15/2018/NĐ-CP, cùng với các tiêu chuẩn đặc thù về kinh doanh đồ uống. Dưới đây là những điều kiện cần thiết:

Điều kiện về cơ sở vật chất và trang thiết bị

• Khu vực pha chế cần được bố trí khoa học, tách biệt giữa nơi tiếp nhận nguyên liệu (cà phê, trà, sữa, trân châu), khu vực chế biến và khu vực phục vụ, tránh nhiễm chéo giữa các nguyên liệu sống và đồ uống thành phẩm. Không gian quán phải sạch sẽ, thoáng mát, có hệ thống thông gió tốt và không bị ảnh hưởng bởi bụi bẩn hay côn trùng. Quầy pha chế nên làm từ vật liệu dễ vệ sinh như inox hoặc kính, tránh sử dụng gỗ dễ thấm nước.
• Trang thiết bị như máy pha cà phê, máy xay sinh tố, tủ lạnh (0-5°C cho sữa tươi, dưới -18°C cho nguyên liệu đông lạnh) cần làm từ vật liệu an toàn thực phẩm và được vệ sinh định kỳ sau mỗi ca làm việc. Nguồn nước dùng để pha chế, rửa dụng cụ hoặc nấu trân châu phải đạt tiêu chuẩn nước sạch theo QCVN 01-1:2018/BYT, thường là nước máy hoặc nước đã qua xử lý, kèm kết quả kiểm nghiệm.

Điều kiện về con người

• Chủ quán và nhân viên pha chế cần có giấy khám sức khỏe định kỳ (ít nhất 1 lần/năm) từ cơ sở y tế cấp huyện trở lên, xác nhận không mắc bệnh truyền nhiễm như lao, viêm gan (theo Thông tư 14/2013/TT-BYT). Họ cũng phải tham gia khóa tập huấn kiến thức VSATTP do cơ quan có thẩm quyền tổ chức và được cấp giấy xác nhận. Trong quá trình làm việc, nhân viên cần mặc đồng phục, đeo găng tay và đội mũ khi pha chế để đảm bảo vệ sinh.

Điều kiện về quản lý nguyên liệu và chất lượng

• Quán cần đảm bảo nguyên liệu (cà phê hạt, lá trà, sữa, trân châu, siro) có nguồn gốc rõ ràng, được cung cấp từ nhà phân phối uy tín, kèm hóa đơn và giấy chứng nhận chất lượng. Nguyên liệu dễ hỏng như sữa tươi, kem tươi phải được bảo quản ở nhiệt độ thích hợp (2-5°C) để tránh vi khuẩn phát triển. Đặc biệt, trân châu tự nấu hoặc các topping khác cần được chế biến và bảo quản đúng cách, tránh để quá 4-6 giờ ở nhiệt độ thường.
• Doanh nghiệp phải xây dựng quy trình kiểm soát chất lượng từ khâu nhập hàng, bảo quản đến pha chế. Đồ uống tiêu biểu (như trà sữa, cà phê sữa) có thể được kiểm nghiệm định kỳ tại trung tâm được Bộ Y tế công nhận, đảm bảo không chứa vi sinh vật gây hại (E.coli, Salmonella) hoặc hóa chất vượt mức cho phép (theo QCVN 8-2:2011/BYT). Hồ sơ nguồn gốc nguyên liệu phải được lưu trữ ít nhất 12 tháng để phục vụ kiểm tra.

Hồ sơ cần chuẩn bị đối với quán cà phê, quán trà sữa,… trong việc xin giấy chứng nhận Vệ sinh an toàn thực phẩm

Để xin giấy VSATTP, doanh nghiệp cần chuẩn bị đầy đủ hồ sơ theo quy định tại Nghị định 15/2018/NĐ-CP. Dưới đây là các tài liệu cần thiết:

Hồ sơ cơ bản

• Đơn đề nghị cấp giấy chứng nhận VSATTP: Ghi rõ thông tin quán, loại hình kinh doanh (quán cà phê, quán trà sữa…).

• Bản sao giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh: Đảm bảo ngành nghề kinh doanh đồ uống được ghi rõ (mã ngành 5630 – dịch vụ phục vụ đồ uống).

• Giấy khám sức khỏe: Áp dụng cho chủ quán và nhân viên trực tiếp pha chế.

• Giấy xác nhận tập huấn kiến thức VSATTP: Do cơ quan có thẩm quyền cấp sau khóa học.

Tài liệu kỹ thuật

• Bản vẽ sơ đồ mặt bằng quán: Thể hiện khu vực pha chế, kho nguyên liệu và khu vực phục vụ.

• Sơ đồ quy trình pha chế đồ uống: Mô tả từ khâu nhập nguyên liệu, bảo quản, pha chế đến phục vụ khách.

• Bản thuyết minh cơ sở vật chất: Bao gồm thông tin về trang thiết bị pha chế, tủ bảo quản, hệ thống vệ sinh và nguồn nước.

Hồ sơ sẽ được nộp lên Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm địa phương hoặc cơ quan được ủy quyền (thường thuộc Sở Y tế). Thời gian xử lý hồ sơ thường từ 7-15 ngày làm việc, kèm theo kiểm tra thực tế bởi đoàn thẩm định.

Những lưu ý khi đăng ký giấy phép An toàn vệ sinh thực phẩm cho quán cà phê, quán trà sữa,…

Việc xin giấy phép VSATTP cho quán cà phê, quán trà sữa đòi hỏi sự cẩn thận để đảm bảo tuân thủ pháp luật và duy trì chất lượng đồ uống trong môi trường phục vụ nhanh. Dưới đây là những điểm doanh nghiệp cần lưu ý:

Kiểm soát nguyên liệu dễ biến chất

• Sữa tươi, trân châu, kem tươi là những nguyên liệu dễ hỏng nếu không bảo quản đúng cách. Doanh nghiệp cần kiểm tra hạn sử dụng thường xuyên, lưu trữ sữa trong tủ lạnh ở 2-5°C và không để trân châu quá lâu sau khi nấu (tối đa 6 giờ ở nhiệt độ thường). Nếu dùng nguyên liệu nhập khẩu (trà Đài Loan, bột sữa Hàn Quốc), cần có giấy tờ kiểm định đi kèm.

Chuẩn bị kỹ trước kiểm tra thực tế

• Trước khi đoàn thẩm định đến, doanh nghiệp nên vệ sinh quầy pha chế, kiểm tra thiết bị (máy pha cà phê, tủ lạnh) và đảm bảo không có nguyên liệu hỏng. Nhân viên cần mặc đồng phục, đeo găng tay khi làm việc. Một số lỗi như sàn quầy ướt, dụng cụ không sạch có thể khiến quá trình cấp giấy bị trì hoãn.

Duy trì điều kiện VSATTP sau khi được cấp phép

• Giấy An toàn thực phẩm có hiệu lực 3 năm, nhưng cơ quan chức năng có thể kiểm tra đột xuất. Nếu phát hiện vi phạm như sử dụng nguyên liệu hết hạn hoặc pha chế trong điều kiện mất vệ sinh, quán có thể bị phạt từ 20-40 triệu đồng (theo Nghị định 115/2018/NĐ-CP) và bị thu hồi giấy phép.

Gia hạn giấy phép đúng hạn

• Trước khi giấy VSATTP hết hạn (ít nhất 6 tháng), doanh nghiệp cần nộp hồ sơ gia hạn, bao gồm báo cáo duy trì điều kiện VSATTP, giấy khám sức khỏe mới và kết quả kiểm nghiệm đồ uống (nếu có). Chậm trễ có thể buộc quán làm lại từ đầu.

Mức phạt và xử lý đối với trường hợp quán cà phê, quán trà sữa,… không có giấy chứng nhận

Kinh doanh quán cà phê, quán trà sữa mà không có giấy phép VSATTP là vi phạm nghiêm trọng theo pháp luật Việt Nam, được quy định tại Nghị định 115/2018/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an toàn thực phẩm. Với đặc thù của ngành đồ uống – nơi sử dụng nguyên liệu dễ hỏng và phục vụ trực tiếp khách hàng – việc không tuân thủ VSATTP không chỉ gây rủi ro pháp lý mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người tiêu dùng và uy tín doanh nghiệp. Dưới đây là chi tiết:

Mức phạt hành chính

• Nếu quán cà phê, quán trà sữa không có giấy An toàn thực phẩm, mức phạt cơ bản dao động từ 30 đến 40 triệu đồng (khoản 5 Điều 25 Nghị định 115/2018/NĐ-CP) cho hành vi hoạt động mà không có giấy phép VSATTP.

• Trường hợp phát hiện đồ uống chứa vi sinh vật gây hại (như E.coli từ sữa tươi bảo quản sai, Salmonella từ trân châu để lâu) hoặc sử dụng nguyên liệu không an toàn (sữa hết hạn, siro nhiễm khuẩn), mức phạt có thể lên tới 100 triệu đồng, kèm theo đình chỉ hoạt động từ 3-6 tháng (khoản 8 Điều 25).

• Nếu đồ uống vi phạm được phục vụ khách hàng hoặc bán mang đi, doanh nghiệp bị phạt thêm từ 50 đến 70 triệu đồng (khoản 6 Điều 24), cùng với yêu cầu thu hồi và tiêu hủy toàn bộ nguyên liệu, đồ uống không đạt chuẩn.

Hậu quả khác ngoài phạt tiền

Ngoài các khoản phạt tài chính, quán vi phạm còn đối mặt với:

• Thu hồi và tiêu hủy sản phẩm: Toàn bộ nguyên liệu (sữa, trân châu, cà phê) và đồ uống pha chế không đảm bảo chất lượng sẽ bị tịch thu và xử lý, gây thiệt hại lớn về chi phí – đặc biệt với các quán sử dụng nguyên liệu cao cấp như cà phê specialty hay trà nhập khẩu.

• Đình chỉ kinh doanh: Quán có thể bị tạm ngừng hoạt động cho đến khi khắc phục hoàn toàn vi phạm, bao gồm bổ sung giấy phép VSATTP và cải thiện điều kiện vệ sinh, bảo quản.

• Truy cứu trách nhiệm hình sự: Nếu đồ uống kém chất lượng gây ngộ độc nghiêm trọng (như ngộ độc tập thể hoặc tử vong), chủ quán có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 317 Bộ luật Hình sự 2015, với mức phạt tù từ 1-20 năm tùy mức độ.

• Mất lòng tin khách hàng: Trong ngành đồ uống, nơi khách hàng đặt nặng yếu tố an toàn và trải nghiệm, bất kỳ vi phạm VSATTP nào cũng có thể lan truyền nhanh qua mạng xã hội, đánh mất lượng khách quen – điều khó phục hồi hơn cả tổn thất tài chính.

Vì vậy, không có giấy chứng nhận VSATTP không chỉ là vấn đề pháp lý mà còn là mối đe dọa trực tiếp đến sự phát triển lâu dài của quán cà phê, quán trà sữa.

Ngoài giấy chứng nhận VSATTP, quán cà phê, quán trà sữa,… cần thêm giấy chứng nhận gì?

Để hoạt động hợp pháp và tối ưu hóa quy trình kinh doanh, ngoài giấy VSATTP, quán cà phê, quán trà sữa cần bổ sung các giấy tờ và chứng nhận khác, tùy thuộc vào quy mô và đặc thù hoạt động. Dưới đây là các loại giấy quan trọng:

Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh

• Đây là giấy tờ cơ bản do Sở Kế hoạch và Đầu tư cấp, trong đó cần ghi rõ ngành nghề kinh doanh dịch vụ phục vụ đồ uống (mã ngành 5630). Giấy này là điều kiện tiên quyết để xin giấy phép Vệ sinh an toàn thực phẩm và các giấy tờ pháp lý khác.

Giấy kiểm nghiệm chất lượng đồ uống

• Dù không phải giấy phép cố định, kết quả kiểm nghiệm định kỳ về vi sinh vật (E.coli, Salmonella), hóa chất (phụ gia, chất bảo quản) trong các đồ uống tiêu biểu (trà sữa, cà phê sữa) là tài liệu cần thiết để bổ sung trong hồ sơ xin giấy VSATTP. Doanh nghiệp cần thực hiện kiểm nghiệm tại trung tâm được Bộ Y tế công nhận, đặc biệt với các nguyên liệu dễ hỏng như sữa tươi, trân châu tự nấu hoặc kem tươi.

Giấy chứng nhận đủ điều kiện bảo vệ môi trường

• Quán cà phê, quán trà sữa tạo ra rác thải từ vỏ cà phê, túi trà, cốc nhựa và nước thải từ quá trình pha chế (nấu trân châu, rửa dụng cụ). Với quán quy mô lớn hoặc nằm trong khu đô thị, cần giấy xác nhận hệ thống xử lý chất thải đạt tiêu chuẩn theo Luật Bảo vệ môi trường 2020, do Sở Tài nguyên và Môi trường cấp sau khi kiểm tra thực tế.

Giấy chứng nhận phòng cháy chữa cháy

• Quán sử dụng máy pha cà phê, máy xay sinh tố và các thiết bị điện khác, tiềm ẩn nguy cơ chập mạch hoặc cháy nổ. Vì vậy, cần giấy chứng nhận đủ điều kiện phòng cháy chữa cháy từ Công an địa phương theo Nghị định 136/2020/NĐ-CP, đặc biệt khi hoạt động trong khu vực đông đúc hoặc tòa nhà thương mại.

Giấy phép kinh doanh rượu (nếu có phục vụ đồ uống có cồn)

• Nếu quán phục vụ các loại đồ uống có cồn như cà phê rượu, cocktail hoặc rượu nhẹ, cần giấy phép kinh doanh rượu từ Ủy ban nhân dân cấp quận/huyện theo Nghị định 105/2017/NĐ-CP. Với đồ uống trên 15% cồn, yêu cầu bổ sung giấy phép phân phối từ Sở Công Thương.

Giấy chứng nhận nguồn gốc nguyên liệu (đối với nguyên liệu nhập khẩu)

• Nếu quán sử dụng nguyên liệu nhập khẩu (cà phê Ý, trà Đài Loan, bột sữa Hàn Quốc), cần có giấy chứng nhận nguồn gốc, giấy kiểm định chất lượng hoặc giấy chứng nhận lưu hành tự do (CFS) từ nhà cung cấp hoặc cơ quan xuất khẩu, theo Nghị định 69/2018/NĐ-CP. Điều này đặc biệt quan trọng với các quán định vị cao cấp hoặc nhượng quyền thương hiệu quốc tế.

Chứng nhận HACCP hoặc ISO 22000 (tùy chọn)

• Đối với quán cà phê, quán trà sữa thuộc chuỗi hoặc phục vụ đối tác lớn (văn phòng, sự kiện), chứng nhận HACCP (Phân tích mối nguy và kiểm soát điểm tới hạn) hoặc ISO 22000 (hệ thống quản lý an toàn thực phẩm) là lựa chọn tự nguyện nhưng giá trị. Các chứng nhận này giúp kiểm soát chất lượng từ khâu nguyên liệu đến ly đồ uống, nâng cao uy tín và đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế.